ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ (İZALE-İ ŞUYU) DAVALARI
Ortaklığın giderilmesi davaları, paylı veya elbirliği mülkiyeti halindeki taşınır veya taşınmaz malların sahipleri arasındaki ortaklığın sona erdirilmesini sağlayan davadır. Paydaşlar arasındaki ortaklık aynen taksim veya satış suretiyle giderilebilir. Ortaklığın giderilmesi davaları genellikle miras kalan malların mirasçılar arasında paylaşılamaması sebebiyle açılmaktadır.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Nerede Açılır?
Ortaklığın giderilmesi davalarında sulh hukuk mahkemeleri görevlidir. Ortaklığın giderilmesi istenen mal bir taşınmaz ise taşınmazın bulunduğu yerde, taşınır mal ise davalının yerleşim yerinde açılabilecektir. Örneğin Akhisar´da bulunan bir arsa üzerindeki ortaklığın giderilmesi davası Akhisar Sulh Hukuk Mahkemesi´nde açılacaktır. Birden fazla taşınmazın bulunması durumunda ise taşınmazlardan birinin bulunduğu yerde dava açılabilir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasını Kimler Açabilir?
Ortaklığın giderilmesi davası taşınır veya taşınmaz malın paydaşlarından herhangi biri tarafından açılabilmektedir. Dava tek bir paydaş tarafından açılabileceği gibi birden çok paydaş birlikte de bu davayı açabilmektedir. Paydaşlardan birinin icra takibine bağlı bir borcunun bulunması halinde, takibin alacaklısı icra hukuk mahkemesinden alacağı yetki belgesi ile birlikte borçlunun ortağı olduğu taşınmaz üzerindeki ortaklığın giderilmesi için dava açabilir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Kimlere Karşı Açılır?
Ortaklığın giderilmesi davası açılırken tüm paydaşlar davalı olarak gösterilmelidir. Paydaşlardan birinin ölümü halinde veraset ilamı alınır ve mirasçıların tamamının davaya taraf olarak eklenmesi sağlanır. Mirasçısı olmayan bir paydaş var ise bu paydaşın payı hazineye intikal edecektir. Böyle bir durumda hazine de davaya dahil edilecektir. Başka bir kişiye ait intifa hakkının bulunması halinde intifa hakkı sahibi de davalı olarak dosyaya dahil edilir. Ortaklığın giderilmesi davasında tüm paydaşların davaya taraf olarak katılımının sağlanmaması halinde karar verilemeyecektir.
Aynen Taksim Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi
Ortaklığın giderilmesi davalarında taraflardan biri, ortaklığın aynen taksim suretiyle giderilmesini yani dava konusu malın taraflara payları oranında paylaştırılmasını talep edilebilir. Paydaşlar kendi aralarında yazılı sözleşme yaparak da nasıl paylaşım yapacaklarına karar verebilirler. Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesi belirli koşullara bağlanmıştır. Bu yola gidilebilmesi için taşınmazın cinsi, yüz ölçümü, pay ve paydaş sayısı, imar mevzuatına uygunluğu öncelikle incelemeye alınacak ve aynen taksimin mümkün olup olmadığı araştırılacaktır. Bu koşulların oluşmasının yanında taşınmazın aynen taksim ile değer kaybına da uğramaması gerekmektedir. Yine aynen taksimin önünde şuyuun idamesi yani ortaklığın devamı sözleşmesi gibi veya mevzuattan kaynaklanan herhangi bir hukuki engel de bulunmamalıdır. Sonuç olarak bu usul ile her paydaş kendi payı oranında hisseye sahip olmaktadır.
Satış Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi
Ortaklığın giderilmesi davaları genellikle mümkünse aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesi aksi halde satış suretiyle ortaklığın giderilmesi talebiyle açılmaktadır. Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilemediği durumlarda satış yoluyla ortaklığın giderilmesine karar verilebilir. Paydaşlar satışın kendi aralarında yapılacağı hususunda anlaşırsa satış yalnızca paydaşlar arasında yapılabilir. Aksi halde açık artırma usulüyle satış yapılacaktır. Taşınmazların üzerinde bina, tesis, ağaç gibi taşınmazın değerini yükseltecek muhdesat bulunuyorsa bunların değerinin de hesaplanması gerekmektedir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Yapılacak Masraflar Nelerdir?
Ortaklığın giderilmesi davasının başında mahkeme tarafından alınan harç ve yargılama giderlerinden davacı sorumludur. Ancak dava sonuçlandığında yargılama giderleri ve vekalet ücretleri davalı ve davacı paydaşların payları oranında paylaştırılarak tahsili sağlanır. Yargılama giderleri her yıl Adalet Bakanlığı tarafından yayınlanan tarifeye göre değişmekte olup keşif, bilirkişi ücreti, tebligat masrafı, başvurma ve peşin harç (Maktu) alınmaktadır.
Ortaklığın giderilmesi yani izale-i şuyu davaları karmaşık bir yargılama sürecini barındıran davalardandır. Bu nedenle mutlaka avukat aracılığıyla takip edilmesi gereken davalardandır. Hukuki bilgi almanızı önemle tavsiye ederiz.
Av. HAYRETTİN ÇAKICI-Av. AYBİKE BETÜL AKTAŞ